Truyện kể về vị thuốc Đỗ Trọng

Truyện về vị thuốc Đỗ Trọng được thầy Nghiêm Đức Trọng - Giảng viên của bộ môn thực vật Trường Đại Học Dược Hà Nội 

Đỗ Trọng: Tên khoa học là Guttapercha tree | 杜仲 du zhong | Eucommia ulmoides Oliv | Eucommiaceae

Thuở xa xưa, Động Đình Hồ ở tỉnh Hồ Nam (Trung Quốc) vận chuyện hàng hóa chủ yếu bằng thuyền gỗ nhỏ. Do đặc thù công việc, các tiêm phu (纤夫) phải cúi xuống kéo thuyền trong thời gian dài liên tục, vì làm việc quá sức, nên 10 người thì đến 9 người mắc bệnh đau lưng – đầu gối mãn tính. Có một tiêm phu trẻ, tên gọi Đỗ Trọng, người tốt bụng, muốn tìm thuốc để chữa bệnh cho các tiêm phu. Quyết tâm thực hiện việc này, Đỗ Trọng chia tay cha mẹ của mình, lên núi đi tìm thuốc. Một ngày nọ, đang leo trên sườn núi, anh gặp một ông lão đang hái thuốc. Trong lòng đầy mừng rỡ, anh liền tiến đến bái kiến ông lão. Ông lão quay đầu đi rất nhanh, gần như biến mất khỏi tầm mắt của anh. Đỗ Trọng lòng như lửa đốt, liền bấm đốt tính toán, bẩy ba hai mươi mốt ngày, lương thực mà mẹ già của anh chuẩn bị cho anh đã ăn hết, anh nghĩ có thể vẫn còn có chút hy vọng, liền bước thật nhanh để bắt kịp để bái cầu ông lão, và trình bày về căn bệnh đau khổ của các tiêm phu. Ông lão cảm động rơi lệ, liền nhanh chóng lấy ra một mảnh vỏ cây thuốc có thể chữa được bệnh đau thắt lưng từ trong giỏ thuốc của mình giao cho Đỗ Trọng, và đưa tay chỉ về phía bên kia núi và nói với Đỗ Trọng: “Cây thuốc này sống ở vùng núi rất cao và dốc, khi lấy thuốc hãy cẩn thận không nguy hiểm đến tính mệnh”. Đỗ Trọng rất lấy làm cảm tạ, liền cảm ơn ông lão rối rít, rồi bái biệt ông lão, cứ leo theo con đường hiểm nguy lên núi. Trên đường đi, anh gặp một lão tiều phu, khi lão tiều phu nghe Đỗ Trọng nói ý định trèo lên đỉnh núi để kiếm cây thuốc, lão thở dài nói: “Hài nhi, có lẽ ngươi nên về nhà thôi, đỉnh núi này đến thiên nga bay không qua, vượn cũng không leo nổi, việc này e rằng hung nhiều hơn cát đó”.

Đỗ Trọng quyết tâm tìm ra thuốc để chữa bệnh cho những đồng nghiệp của mình, không mảy may dao động. Khi leo lên đến lưng chừng núi, thì chỉ còn nghe thấy tiếng kêu buồn thảm của những con quạ, chim ứng trống và mái cũng kêu lên thảm thiết, như muốn khuyên anh quay trở về. Đỗ Trọng thân lâm cảnh nguy nan, tâm hoảng nhãn hoa, bụng đói cồn cào. Đột nhiên, có một cây lớn bị đổ, lăn xuống giữa khe núi, may mắn là Đỗ Trọng đã bám được vào rễ cây này, người treo lơ lửng ở trên. Một lúc sau, anh tỉnh dậy, phát hiện ra rằng cây bên cạnh chính là cây thuốc mình cần tìm, liền liều mạng lấy. Nhưng mà cuối cùng sức kiệt, ngã xuống vách núi, cách Động Đình Hồ 800 dặm (1 dặm = 360 bước). Những người tiêm phu ở Động Đình Hồ nghe tin xấu, lập tức đi tìm, sau chín chín tám mươi mốt ngày, cuối cùng đã tìm thấy thi thể Đỗ Trọng trong rừng, bàn tay Đỗ Trọng vẫn nắm chặt lấy một bó vỏ cây. Các tiêm phu thương xót rơi nước mắt, rồi ăn vỏ cây mà Đỗ Trọng đã hái được, quả thật thấy bệnh đau lưng mỏi gối đã giảm hẳn. Để tưởng nhớ đến Đỗ Trọng, từ đó vỏ cây nọ chính thức mang tên vị thuốc Đỗ Trọng.

Ps: Động Đình Hồ cũng là một địa danh lịch sử liên quan tới người Việt. Truyện kể rằng, Kinh Dương Vương lấy con gái vua Động Đình là Thần Long, đẻ ra Sùng Lãm (Lạc Long Quân). Ranh giới phía Bắc của nước Văn Lang tới Hồ Động Đình

Nguồn: Thầy Nghiêm Đức Trọng