Case lâm sàng tăng huyết áp kèm đau xương khớp

Giới thiệu mọi người 1 case lâm sàng về bệnh nhân tăng huyết áp sử dụng thuốc giảm đau chống viêm NSAID khiến cho tình trạng tăng huyết áp trở nên phức tạp hơn. 

Nhóm NSAID và tăng huyết áp

Tăng huyết áp

Bà B., 59 tuổi, được điều trị tăng huyết áp bằng Aldactazine (spironolactone - thuốc lợi tiểu giữ kali) và Triatec 10 mg (ramipril - ức chế men chuyển). Bà thường xuyên theo dõi huyết áp bằng máy đo huyết áp tự động và chỉ số huyết áp bà duy trì quanh mức 135/85.

Sáu tháng trước, bà đã đi gặp một bác sĩ chuyên khoa khớp để khám tình trạng thoái hóa đốt sống cổ mà bà đang phải chịu đựng. Bác sĩ này đã kê cho bà một thuốc chống viêm Bi-profenid (ketoprofen) dùng 20 ngày/tháng để giảm đau. Ngày hôm nay, bà mang tới một toa thuốc mới do bác sĩ điều trị của bà kê: Aldactazine, Triatec, Loxen 10 và 20 (nicardipine hydrochloride - thuốc chẹn kênh calci). Bà B. giải thích cho bạn biết rằng: Bà đã phát hiện chỉ số huyết áp trung bình (sau 3 lần đo) gần đây tăng lên 145/95 khi bà tiến hành kiểm tra huyết áp như thường lệ trước khi đi bác sĩ khám lại. Sau thăm khám, bác sĩ điều trị của bà đã khẳng định vấn đề tăng chỉ số huyết áp, do đó đã kê bổ xung thêm thuốc mới.

Tại sao bệnh tăng huyết áp của bà B. lại nặng thêm?

Có thể là theo thời gian, tuổi tác, huyết áp bà B. tăng lên. Nhưng trong trường hợp cụ thể này, cần phải đánh giá hiệu quả, tác động lên hiệu quả điều trị chung của bệnh nhân khi thêm một thuốc vào trong liệu trình điều trị.

Phân tích ca

Sử dụng các NSAID điều trị dài ngày (kể cả các thuốc ức chế chọn lọc COX-2) làm tăng huyết áp động mạch ở những bệnh nhân tăng huyết áp và làm giảm hiệu quả điều trị của thuốc hạ huyết áp. Những tác dụng này chủ yếu là do giảm tổng hợp các prostaglandin giãn mạch và do giữ natri. Hơn nữa, các NSAID còn làm giảm tưới máu thận ở những bệnh nhân có tưới máu cầu thận phụ thuộc nhiều vào hiệu quả giãn mạch của các prostaglandin, bao gồm những bệnh nhân bị hẹp động mạch thận, giảm thể tích tuần hoàn hoặc mất nước. Đây là lý do chính gây nguy cơ suy giảm chức năng thận gây bởi các thuốc ức chế men chuyển ở những đối tượng bệnh nhân này.

Một khả năng lớn là cần phải thêm một thuốc chẹn kênh canci khi chỉ số huyết áp bệnh nhân tăng lên hoặc khi hiệu quả của thuốc hạ huyết áp bị giảm do dùng Bi-profenid

Xử trí

Cần phải biết liệu bà B. có dùng thuốc giảm đau khác trước khi dùng Bi-profenid không và liệu rằng bác sĩ điều trị của bệnh nhân có được thông báo về việc điều trị bằng NSAIDs không? Trong thực tế, sẽ hợp lý hơn nếu dùng một thuốc giảm đau (paracetamol) không có tương tác với việc điều trị hạ huyết áp. Trong trường hợp hiệu quả giảm đau không đủ, việc thêm thuốc Bi-profenid để điều trị giảm đau cần đi kèm với theo dõi chỉ số huyết áp cũng như độ thanh thải creatinin và kali huyết. Tại các hiệu thuốc, không phải lúc nào dược sĩ cũng biết được liệu rằng bác sĩ kê một thuốc mới khi đã cân nhắc các thuốc mà bệnh nhân đang dùng hay không. Vì vậy, việc tạo một hồ sơ theo dõi việc điều trị cá nhân của mỗi bệnh nhân là một công cụ hữu ích cho các cán bộ y tế.

Lưu ý

Tránh tự sử dụng NSAID ở các bệnh nhân tăng huyết áp. Trong trường hợp đơn thuốc được kê bởi hai hay nhiều bác sĩ khác nhau, việc trao đổi thông tin giữa bác sĩ và bệnh nhân là cần thiết để xác minh sự hợp lý của việc kê đơn.

Ngoài ra thì bệnh nhân tăng huyết áp nên tập thể dục thường xuyên để tránh biến chứng và xuất hiện những bệnh về xương khớp dẫn đến bắt buộc phải sử dụng nhóm thuốc giảm đau chống viêm.

Nguồn: Le Moniteur des Pharmacies n° 2673 du 14/04/2007